Τι είναι η Ψυχοθεραπεία και η Συμβουλευτική με ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα;
Σε αντίθεση με τα χρόνια της παθολογιοποίησης, οι σύγχρονες επιστημονικές προσεγγίσεις βασίζονται σε διεθνώς αναγνωρισμένες καλές πρακτικές στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Ωστόσο, η κλινική πράξη με ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα ενέχει πολλές προκλήσεις. Κατά κύριο λόγο, οι προκλήσεις αυτές προκύπτουν από το στίγμα και τις διακρίσεις, με τις οποίες η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα έρχεται συχνά αντιμέτωπη. Ως εκ τούτου, η ψυχοθεραπεία και η συμβουλευτική με ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα απαιτεί βαθιά γνώση των σχετικών δεδομένων από την πλευρά της ειδικού και να στοχεύει στη μείωση της επίδρασης των διακρίσεων, την καταπολέμηση του στίγματος και τη βελτίωση της ψυχικής υγείας του ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου.
Ποιες είναι η αρχές της Δεοντολογίας που πρέπει να διέπουν τη Ψυχοθεραπεία και η Συμβουλευτική με ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και οικογένειες;
• Τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα έχουν το δικαίωμα στην ανεμπόδιστη πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας χωρίς να αντιμετωπίζουν στίγμα, διακρίσεις και παθολογιοποίηση από ειδικούς.
• Οι ειδικοί ψυχικής υγείας αναγνωρίζουν τη διαβρωτική επίδραση των διακρίσεων και του στίγματος, που οδηγούν στις προκλήσεις ψυχικής υγείας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.
• Οι ειδικοί ψυχικής υγείας οφείλουν να γνωρίζουν τις καλές και ασφαλείς πρακτικές, οι οποίες είναι σύμφωνες με τις αρχές της κοινοτικής ψυχολογίας και της επιβεβαιωτικής προσέγγισης.
• Οι ειδικοί ψυχικής υγείας οφείλουν να υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, μακριά από ιατρικοποιητικές και ψυχολογιοποιητικές προσεγγίσεις.
• Οι ειδικοί ψυχικής υγείας αναδεικνύουν τα επιστημονικά δεδομένα και κάνουν χρήση του επιστημονικού λόγου με απώτερο στόχο τη διάχυση όποιας πληροφορίας είναι απαραίτητη για την παροχή κατάλληλων υπηρεσιών στην κλινική πράξη.
• Οι ειδικοί ψυχικής υγείας οφείλουν στο δημόσιο λόγο τους να προωθούν την αποπαθολογιοποίηση.
Ποια ζητήματα μπορούν να απασχολήσουν τη Ψυχοθεραπεία και η Συμβουλευτική με ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και οικογένειες;
• Σεξουαλικός προσανατολισμός
• Ταυτότητα φύλου
• Coming Out (γνωστοποίηση ταυτότητας) σε διάφορα πλαίσια, υποστήριξη ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιών και εφήβων
• Συντροφικές και σεξουαλικές σχέσεις
• Φιλικές σχέσεις και κύκλοι εμπιστοσύνης
• Οικογένεια και γονεϊκότητα: ΛΟΑΤΚΙ+ γονείς, κοινή ανατροφή παιδιών/ παιδοθεσία, παιδιά ΛΟΑΤΚΙ+ γονέων
• Υποστήριξη οικογενειακού συστήματος
• Ομοφοβικός και τρανσφοβικός εκφοβισμός στο σχολείο και σε άλλα πλαίσια
Πώς οφείλουμε να προσεγγίσουμε τα διάφορα ζητήματα που προκύπτουν Ψυχοθεραπεία και η Συμβουλευτική με ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και οικογένειες;
Ως ειδικοί ψυχικής υγείας που δουλεύουμε συμβουλευτικά/ ψυχοθεραπευτικά, οφείλουμε να ακολουθούμε κάποιες κατευθυντήριες αρχές, όπως τις παρακάτω:
• Αναγνωρίζουμε ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου αποτελούν διακριτές έννοιες και τις διαχωρίζουμε όταν δουλεύουμε με ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.
• Κατανοούμε ότι το φύλο είναι μια μη δυαδική κατασκευή, αναγνωρίζοντας ένα εύρος ταυτοτήτων φύλου και ότι η ταυτότητα φύλου ενός ατόμου μπορεί να μην είναι σύμφωνο με το φύλο που αποδόθηκε κατά τη γέννηση.
• Αναγνωρίζουμε ότι η ποικιλομορφία στον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου είναι φυσιολογική και δεν αποτελεί ψυχική ασθένεια.
• Δημιουργούμε ένα ασφαλές πλαίσιο ώστε τα άτομα να μπορούν να εξερευνήσουν το σεξουαλικό τους προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου τους.
• Κατανοούμε, ότι οι θεραπείες μεταστροφής δηλ. οι προσπάθειες αλλαγής σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου ενός ατόμου έχουν αποδειχθεί τελείως αναποτελεσματικές και και θεωρούνται βλαπτικές για την ψυχική και σωματική υγεία του ατόμου.
• Ο αυτοπροσδιορισμός του ατόμου σε σχέση με τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα και έκφραση φύλου του αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμά του. Οφείλουμε να τον αποδεχόμαστε και να λειτουργούμε σεβόμενες/-οι/-α τις ταυτότητες, το όνομα και τις αντωνυμίες που το ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο χρησιμοποιεί.
• Αναγνωρίζουμε το στίγμα, τις προκαταλήψεις, τις συστημικές διακρίσεις και τα θεσμικά εμπόδια και αντιλαμβανόμαστε τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να επηρεάσουν την ψυχική υγεία και την ευζωία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.
• Αυξάνουμε τη γνώση και την κατανόησή γύρω από ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα μέσα από συνεχιζόμενη εκπαίδευση, εποπτεία και επαγγελματική συμβουλευτική.
• Αναγνωρίζουμε ότι τα τρανς άτομα είναι πιο πιθανό να επιτύχουν θετικά αποτελέσματα στη ζωή τους, όταν έχουν κοινωνική υποστήριξη και υπηρεσίες που επιβεβαιώνουν την ταυτότητα φύλου τους.
• Δεν θεωρούμε ότι ως ειδικοί ψυχικής υγείας γνωρίζουμε καλύτερα από το ίδιο το άτομο τον σεξουαλικό του προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου του.
• Δεν υποθέτουμε ότι γνωρίζουμε τις αντωνυμίες που χρησιμοποιεί το άτομο και δε χρησιμοποιούμε άλλο όνομα ή αντωνυμίες, από αυτά που μας υποδεικνύει ένα τρανς άτομο με τον αυτοπροσδιορισμό του.
• Δε συμβουλεύουμε τρανς άτομα να προβούν σε ιατρικές παρεμβάσεις φυλομετάβασης εάν δεν το επιθυμούν. Αντίστοιχα, δεν τα αποθαρρύνουμε να το πράξουν, εφόσον το επιθυμούν.
• Δεν συμβουλεύουμε ίντερσεξ άτομα να προβούν σε επεμβάσεις ή άλλες ιατρικές ενέργειες που δεν είναι απαραίτητες για την υγεία τους, εάν δεν το επιθυμούν.
*Οι αντωνυμίες στο ανωτέρω κείμενο χρησιμοποιούνται από το αναγνωστικόκοινό κατά το δοκούν. Η συνεχής εναλλαγή μεταξύ αρσενικού, θηλυκού καιουδέτερου (λ.χ. ο θεραπευόμενος, η θεραπευόμενη, το θεραπευόμενο) προσβλέπειστην αναγνώριση και στη συμπερίληψη.
