Τι είναι η ομαδική ψυχοθεραπεία;
Η ομαδική ψυχοψυχοθεραπεία είναι μία μορφή ψυχοψυχοθεραπείας, η οποία αποτελεί μία αποτελεσματική επιλογή για την αντιμετώπιση διάφορων δυσκολιών. Για πολλούς ανθρώπους είναι επικοδομητικό να διευρευνούν τον εαυτό τους μέσα στο ασφαλές πλαίσιο της ομάδας. Τα άτομα μέσα στην ομάδα έχουν την ευκαιρία να συνδιαλλαγούν, να μοιραστούν και να ακροαστούν προβληματιστούς. Μέσα από τις διαφορετικές ιστορίες που αναδύονται από το εκάστοτε άτομο, δίνεται η ευκαιρία στον καθένα και την καθεμία να αλληλεπιδράσει με τα υπόλοιπα άτομα και να σχετιστεί με τρόπο ανατροφοδοτικό και θεραπευτικό.
Σε ποια άτομα απευθύνεται η ομαδική ψυχοθεραπεία;
Η ομαδική ψυχοθεραπεία απευθύνεται σε άτομα όλων των ηλικιών. Η σύσταση και η στόχευση της ομάδας καθορίζεται και στη συνέχεια είτε ενήλικες, είτε παιδιά, είτε έφηβες μπορούν να απολαύσουν τα οφέλη της. Τα μέλη μπορεί να έχουν κοινά χαρακτηριστικά, χωρίς αυτό να αποτελεί αποκλειστική επιλογή. Μία ομάδα μπορεί να είναι και ετερογενής και να αποτελείται από άτομα διαφορετικών ηλικιών, προσωπικοτήτων, καταγωγής, φύλου ή δυσκολιών. Τέλος, η ομαδική ψυχοθεραπεία μπορεί να αποτελέσει επιλογή του ίδιου του ατόμου ή να προταθεί από το ψυχοθεραπευτή του.
Από ποιους απαρτίζεται μία ομαδική ψυχοθεραπεία;
Οι θεραπευτικές ομάδες αποτελούνται από τις συντονίστριες, οι οποίες είναι μία ή δύο σταθερές ψυχοθεραπεύτριες και από τους θεραπευόμενους. Ο αριθμός των θεραπευόμενων ποικίλλει και η σύσταση της ομάδας μπορεί να διαφέρει, ανάλογα με το προσδοκόμενο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Ποιοι είναι οι στόχοι της ομαδικής ψυχοθεραπείας;
Οι στόχοι μίας ομαδικής ψυχοθεραπείας μπορεί να διαφέρουν. Ωστόσο, το κοινό έδαφος για οποιαδήποτε ψυχοθεραπευτική ομάδα είναι:
• Να εντοπιστούν δυσλειτουργικές συμπεριφορές, οι οποίες εμποδίζουν κάποιο/-α μέλος/-η να σχετιστεί/-ούν με τον εαυτό τους και τους άλλους.
• Να γίνουν κατανοητές οι επιθυμίες, οι προσωπικοί στόχοι αλλά και οι προσωπικές αδυναμίες.
• Τα μέλη να νιώθουν ασφάλεια να εκφράσουν με αυθεντικότητα τον εαυτό τους.
• Να μειωθούν τα αισθήματα μοναξιάς και αποξένωσης και να ενισχυθεί η σύνδεση με τα άλλα άτομα.
• Να λαμβάνεται θετική ανατροφοδότηση, ενθάρρυνση και ελπίδα από το σύνολο στο άτομο.
• Να βρεθούν λύσεις μέσα σε ένα δίκτυο αλληλοϋποστήριξης.
• Τα μέλη να εκπαιδευτούν σε τεχνικές που θα τους βοηθούν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις δυσκολίες τους.
Ποια είναι τα οφέλη της ομαδικής ψυχοθεραπείας;
Ασχέτως με τους θεραπευτικούς στόχους που αναμένεται να επιτευχθούν, η ομαδική ψυχοθεραπεία και άλλα οφέλη. Αρχικά, οι άνθρωποι που βρίσκονται σε ομαδικό πλαίσιο ψυχοθεραπείας βρίσκουν πολύ λυτρωτικό το γεγονός ότι κι άλλοι άνθρωποι έχουν ίδιες ή παρόμοιες δυσκολίες με εκείνους. Η συνειδητοποίηση αυτή τους βοηθά να νιώσουν ότι δεν είναι μόνοι, ούτε οι μόνοι που βιώνουν προσωπικές δυσκολίες στη ζωή τους. Σε άλλες περιπτώσεις, που άνθρωποι νιώθουν τη δυσκολία τους αξεπέραστη, η ομάδα μπορεί να αποτέλει σημαντικό αρωγό. Το μοίρασμα συνδέει τα μέλη και μπορεί να αυξήσει το κίνητρο για αλλαγή, αποτελώντας μία ώθηση για εκείνους ώστε να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους. Σε περιπτώσεις μάλιστα που τα άτομα νιώθουν δυσφορία όταν πρόκειται να εκτεθούν και να «ανοιχτούν» σε άλλους φοβούμενοι ότι θα κριθούν, η ίδια η ομαδική ψυχοθεραπεία αποτελεί ασφαλές πεδίο έκφρασης και έκθεσης με κύριο στόχο την ενθάρρυνση των ατόμων και το ξεπέρασμα των δυσκολιών.
Ποιες είναι οι Αρχές μίας ομαδικής ψυχοθεραπείας;
Κάθε θεραπευτική ομάδα να διέπεται από ορισμένους κανόνες, ώστε να εξασφαλιστεί η καλή συνεργασία μεταξύ των μελών και η λειτουργικότητά της. Οι κυριότεροι κανόνες είναι οι εξής:
• Η ομάδα διέπεται από το απόρρητο και διασφαλίζεται η εμπιστευτικότητων των δεδομένων, τα οποία προκύπτουν από την έκφραση σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών εντός της ομαδικής ψυχοθεραπείας. Η εχεμύθεια αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ομάδας και τίποτα από τα παραπάνω δεν αποτελεί αφορμή για σχόλια ή συζήτηση εκτός της ομάδας.
• Δεν επιτρέπεται καμία έκφραση σωματικής ή λεκτικής βίας. Τα μέλη μπορούν να αντιπαρατεθούν λεκτικά με στόχο όμως να βοηθήσουν θεραπευτικά το ένα το άλλο.
• Όλα τα μέλη μοιράζονται τις ίδιες υποχρεώσεις και δικαιώματα. Είναι αξιοσέβαστα και ισότιμα.
• Υπάρχει δέσμευση για τη συμμετοχή του κάθε ατόμου στις συνεδρίες και κίνητρο για την ένταξη στην ομάδα.
• Τηρείται αυστηρά η ώρα προσέλευσης.
• Τα μέλη ενθαρρύνονται να προσεγγίζουν το ένα το άλλο με ειλικρίνεια και διάθεση για σύνδεση.
Τι είδους ομάδες μπορούν να συσταθούν;
Υπάρχουν πολλών τύπων ομάδες που μπορούν να συσταθούν, ανάλογα τα μέλη που την απαρτίζουν και τη στόχευση της κάθες ομάδας. Ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτων:
• Εκπαίδευσης στις κοινωνικές δεξιότητες
• Άγχους
• Κατάθλιψης
• Πένθους
• Ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης παιδιών
• Κοινωνικοποίησης
• Γονέων
• Εφήβων
Ποια είναι η διάρκεια και η συχνότητα μίας ομαδικής ψυχοθεραπείας;
Οι θεραπευτικές ομάδες έχουν σταθερή διάρκεια (90 ή 120 λεπτά) και οι συναντήσεις της ομάδας έχουν εβδομαδιαία, δεκαπενθήμερη ή μηνιαία συχνότητα.
*Οι αντωνυμίες στο ανωτέρω κείμενο χρησιμοποιούνται από το αναγνωστικό κοινό κατά το δοκούν. Η συνεχής εναλλαγή μεταξύ αρσενικού, θηλυκού και ουδέτερου (λ.χ. ο θεραπευόμενος, η θεραπευόμενη, το θεραπευόμενο) προσβλέπει στην αναγνώριση και στη συμπερίληψη.
